Wiele osób może stosować ostropest plamisty przede wszystkim na wątrobę: w celu jej ochrony, a także, by wspierać jej regenerację i działanie żółciopędne. Właściwości ostropestu to zasługa sylimaryny, czyli grupy flawonolignanów, które działają antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie, detoksykująco, spazmolitycznie (rozkurczowo na mięśnie gładkie) i żółciotwórczo. Sylimaryna może korzystnie działać również na trawienie.
Ostropest plamisty – na co pomaga?
Zgodnie z aktualną wiedzą naukową ostropest plamisty pomaga w głównej mierze na wątrobę. Może wpływać także na trawienie, poziom cukru i cholesterolu, na skórę i na odchudzanie.
Ostropest plamisty na wątrobę
Ostropest plamisty zyskał miano przede wszystkim zioła na wątrobę, ponieważ zawarta w nim sylimaryna na kilku poziomach wykazuje aktywność hepatoochronną – przyczynia się do ochrony i regeneracji tego narządu [1].
Sylimaryna to zbiorcza nazwa grupy flawonolignanów – sylibiny, sylikrystyny i sylidianiny. Wspierają one ochronę wątroby przed czynnikami toksycznymi. Mają właściwości:
- antyoksydacyjne – redukują wolne rodniki, które powstały z toksyn uszkadzających błony komórkowe,
- przeciwzapalne,
- przeciwwirusowe,
- hamujące wnikanie toksyn do wnętrza hepatocytów (komórek wątrobowych), ponieważ wspierają integralność ich błon,
- żółciopędne – sylimaryna przeciwdziała zastojom żółci w wątrobie i w drogach żółciowych,
- przeciwdziałające procesom włóknienia wątroby [1].
Sprawdź też nasz artykuł pt. Dieta wątrobowa – co można jeść? Znajdziesz w nim tabele dozwolonych i zabronionych produktów spożywczych.
Ostropest plamisty na trawienie
Ekstrakt z owoców ostropestu plamistego może pomagać na trawienie, ponieważ:
- działa ochronnie na błonę śluzową żołądka,
- stymuluje (pobudza) wydzielanie soku żołądkowego,
- działa żółciotwórczo (co jest ważne dla trawienia lipidów) [2].
Ostropest plamisty na cholesterol i cukier
Nie dotarliśmy do badań, które bezpośrednio wskazują na to, że suplementacja ostropestu plamistego i zawartej w nim sylimaryny wpływają na poziom cholesterolu i cukru we krwi. Wiemy jednak, że w niektórych badaniach naukowcy łączyli sylimarynę z berberyną, która ma właściwości obniżające poziom cholesterolu i hipoglikemiczne [3].
Ostropest plamisty na skórę
Olej z ostropestu plamistego możesz stosować na skórę, włosy i paznokcie. Zawiera cenne kwasy tłuszczowe (linolowy, oleinowy i palmitynowy), które wspierają barierę hydro-lipidową skóry i pomagają regulować pracę gruczołów łojowych. Ponadto w oleju z ostropestu plamistego znajdują się również fosfolipidy i witamina E, które mają właściwości antyoksydacyjne.
Ostropest plamisty na odchudzanie
Ponieważ sylimaryna wpływa na trawienie lipidów, może wspierać Twoje dobre samopoczucie podczas odchudzania. Nie stanowi ona jednak magicznego środka, dzięki któremu zgubisz zbędne kilogramy. W tym celu musisz stosować zbilansowaną dietę i wykonywać regularną aktywność fizyczną.
Komu pomógł ostropest plamisty? Badania
Najwięcej źródeł naukowych podaje, że ostropest plamisty pomógł osobom z zaburzeniami pracy wątroby.
- Niełupki ostropestu są stosowane do produkcji leków, które chronią przeciw szkodliwemu działaniu na wątrobę różnych substancji toksycznych z muchomora sromotnikowego (falloidyna, α-amanityna), alkoholu i cytostatyków [1].
- Wyniki jednego z badań wskazują, że sylimaryna może zwiększać przeżywalność pacjentów z alkoholową marskością wątroby w porównaniu do grupy nieleczonej [4].
- Sylimarynę stosuje się również w ramach terapii uzupełniającej przy wirusowym zapaleniu wątroby typu B i C, a także w chemioterapii nowotworów [5].
Na co pomaga ostropest plamisty? Opinie lekarzy
Dietetycy jasno wskazują, na co pomaga ostropest plamisty: przede wszystkim na wątrobę, ale również na pęcherzyk żółciowy i śledzionę.
„Dr Aleksander Ożarowski, wybitny polski farmaceuta i popularyzator fitoterapii w jednej ze swoich książek o ziołolecznictwie wskazał, że sylimaryna działa odtruwająco na wątrobę. Dotarłem też do prac, które dowodzą, że sylimaryna zmniejsza toksyczność niektórych substancji względem wątroby” – mówi dr Bartek Kulczyński na swoim kanale YouTube.
„Sylimaryna wpływa na regenerację hepatocytów i stanowi istotny czynnik wspierający funkcje komórek wątrobowych. To jedna z najlepiej przebadanych substancji fitoterapeutycznych o działaniu hepapoprotekcyjnym. Od lat wykorzystywana jest celem wspomagania funkcji zarówno wątroby, jak i pęcherzyka żółciowego i śledziony” – mówi dr Angelika Kargulewicz na swoim kanale YouTube.
Ostropest plamisty – opinie negatywne
W sieci natrafiliśmy na kilka opinii negatywnych o ostropeście plamistym. Dotyczyły one dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak wzdęcia, bóle brzucha i uczucie pełności. Ostropest plamisty to źródło błonnika, dlatego może powodować takie dolegliwości u osób z wrażliwym układem trawiennym.
Jak stosować ostropest plamisty?
Ostropest plamisty stosuj tak, jak zaleca producent wybranego przez Ciebie suplementu diety. Nie przekraczaj zalecanej porcji dziennej ostropestu plamistego. Stosowanie ostropestu plamistego różni się zależnie od tego, czy wybierzesz proszek, tabletki, kapsułki albo olej.
Jak stosować ostropest plamisty tabletki?
Jeśli chcesz spożywać stałą porcję ostropestu plamistego, który ma standaryzację na określoną zawartość sylimaryny, polecamy Ci w szczególności ostropest w tabletkach. Zwykle zawierają one najwięcej sylimaryny w małej porcji (od 35 do 150 mg).
Tabletki stosuj zgodnie z zaleceniami producenta suplementu, który wybierasz. Zwykle są to 1-2 tabletki albo kapsułki dziennie. Możesz spożywać je na czczo albo do posiłku. Zawsze popijaj je wodą.
Ostropest plamisty mielony – jak stosować?
Możesz wybrać ostropest mielony, który nadaje się do naparów, a także jako dodatek do jogurtów, owsianek, sałatek, zup i sosów. Odpowiednia porcja to zwykle 2-3 łyżeczki dziennie, jednak zawsze stosuj się do zaleceń producenta produktu, który wybierasz.
Pamiętaj, by pić odpowiednio dużo wody, ponieważ ostropest plamisty mielony to bogate źródło błonnika pokarmowego. Na każdą łyżeczkę wypij dodatkowe 200 ml wody. Jeśli pijesz za mało wody, gdy stosujesz ostropest plamisty mielony, mogą pojawić się u Ciebie zaparcia.
Olej z ostropestu – ile dziennie?
Zwykle możesz stosować 5-10 ml oleju z ostropestu dziennie, czyli od 1 do 2 łyżeczek. Spożywaj go bezpośrednio lub dodawaj do potraw, np. do sałatek. Olej z nasion ostropestu możesz stosować również do pielęgnacji skóry, włosów i paznokci.
Przeciwwskazania do stosowania ostropestu plamistego
Główne przeciwwskazania do stosowania ostropestu plamistego to:
- ciąża i karmienie piersią – brakuje rzetelnych danych, które potwierdzają, że spożywanie ostropestu plamistego jest bezpieczne dla kobiet i ich dzieci,
- wiek poniżej 12. roku życia – dotyczy to oleju z ostropestu i ostropestu plamistego mielonego, ponieważ większość suplementów diety (w tabletkach i kapsułkach) jest przeznaczona dla osób dorosłych,
- alergia na rośliny z rodziny astrowatych – jeśli masz uczulenie na rumianek, nagietek albo ambrozję, możesz mieć również uczulenie na ostropest,
- niedrożność dróg żółciowych – ponieważ ostropest stymuluje produkcję żółci,
- niektóre leki – ostropest może zakłócać metabolizm oraz skuteczność niektórych leków, np. metronidazolu, leków przeciwcukrzycowych, leków przeciwgrzybiczych, antykoncepcji hormonalnej,
- ostre zatrucie wątroby – to stan, który wymaga leczenia pod nadzorem specjalisty i nie należy samodzielnie spożywać ostropestu.
Jeśli masz wątpliwości, czy możesz stosować ostropest plamisty i suplementy diety na jego bazie, skonsultuj się z lekarzem. Taka osoba oceni Twój stan zdrowia i wykluczy ewentualne przeciwwskazania.
Jakie skutki uboczne może powodować ostropest plamisty?
Ostropest plamisty jest zwykle dobrze tolerowany przez organizm. U niektórych osób może jednak powodować niepożądane skutki uboczne:
- dolegliwości ze strony wrażliwego układu pokarmowego – biegunki, nudności, bóle brzucha, wzdęcia, bóle żołądka,
- reakcje alergiczne – wysypkę, duszności, bóle głowy.
Jeśli po stosowaniu ostropestu plamistego obserwujesz objawy, które Cię niepokoją, przerwij suplementację i skonsultuj się z lekarzem.
Co to jest ostropest plamisty?
Ostropest plamisty (Sylibum marianum), inaczej nazywany również dzikim karczochem, to roślina, która rozprzestrzeniła się na całym świecie. Zioła lecznicze rosną dziko na łąkach i nadają się do uprawy. Mają charakterystyczne, fioletowe kwiaty i kłujące liście z mlecznobiałymi przebarwieniami.
Surowcem zielarskim ostropestu plamistego jest owoc (Silybi mariani fructus) oraz jego nasiona. Na ich bazie powstają oleje oraz suplementy diety: tabletki, kapsułki, proszek do naparów.
Za większość właściwości ostropestu plamistego odpowiada sylimaryna (kompleks flawonolignanów). Jednak poza nim owoce Sylibum marianum zawierają także:
- kwercetynę,
- histaminę,
- tyraminę,
- fitosterole,
- garbniki,
- śluzy,
- kwasy organiczne,
- związki mineralne,
- wodę,
- witaminy C i K.
Z nasion ostropestu dodatkowo produkowany jest olej, który ma szerokie zastosowanie zarówno w ziołolecznictwie, jak i w kosmetologii. Zawiera cenne kwasy tłuszczowe (linolowy, oleinowy i palmitynowy), fosfolipidy i witaminę E.
Na co stosować ostropest plamisty? Podsumowanie
Ostropest plamisty możesz stosować przede wszystkim na wątrobę, jeśli nie masz ku temu przeciwwskazań. Ostropest zawiera sylimarynę, która działa antyoksydacyjnie, przeciwzapalnie, rozkurczowo na mięśnie gładkie i żółciopędnie. Dzięki temu może korzystnie wpływać także na trawienie trawienie, w szczególności tłuszczów. Pamiętaj jednak o potencjalnych przeciwwskazaniach (takich jak ciąża, niedrożność dróg żółciowych) i możliwych (choć rzadkich) skutkach ubocznych: dolegliwościach żołądkowo-jelitowych, zwłaszcza przy spożyciu dużych ilości błonnika.
Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje porady medycznej. Przed wprowadzeniem zmian pod kątem swojego zdrowia skonsultuj się z lekarzem lub innym specjalistą.
Źródła [Rozwiń]:
- Nurzyńska-Wierdak, R., Dyduch, J., Sawicka, A., Łabuda, H., Buczkowska, H. (2018). Ostropest plamisty (Silybum marianum [L.] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne. Annales Horticulturae, 28(4), 15-32.
- Siudem, P.; Paradowska, K. (2018) Sylimaryna jako lek i suplement diety, Farmakoterapia.
- Kania-Dobrowolska, M., & Baraniak, J. (2019). Wybrane rośliny zielarskie stosowane w terapii wspomagającej leczenie otyłości. Postępy Fitoterapii, 20(3), 216-223.
- Vargas-Mendoza, N., Madrigal-Santillán, E., Morales-González, A., Esquivel-Soto, J., Esquivel-Chirino, C., García-Luna Y González-Rubio, M., Gayosso-de-Lucio, J. A., & Morales-González, J. A. (2014). Hepatoprotective effect of silymarin. World journal of hepatology, 6(3), 144–149.
- Eo, H. J., Park, G. H., Song, H. M., Lee, J. W., Kim, M. K., Lee, M. H., Lee, J. R., Koo, J. S., & Jeong, J. B. (2015). Silymarin induces cyclin D1 proteasomal degradation via its phosphorylation of threonine-286 in human colorectal cancer cells. International immunopharmacology, 24(1), 1–6.
- Andrzejewska, J., & Skinder, Z. (2006). Ostropest plamisty-uwagi o nazewnictwie, substancjach czynnych i rozwoju rośliny. Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura, 5(1), 5-10.
- Jałmużna, J., Lubecka-Gajewska, K., & Kaufman-Szymczyk, A. Rola sylimaryny w prewencji nowotworów – przegląd dostępnych badań in vitro. Medycyna i zdrowie we współczesnym świecie, 67.