Kurkuma (Curcuma domestica syn. longa) – ostryż długi – jest to niezwykle interesująca tropikalna roślina, należąca do rodziny imbirowatych (Zingiberaceae). Występuje powszechnie w Indiach oraz na Półwyspie Malajskim. Bylina ta ma charakterystyczny bulwiaste kłącze oraz liście odziomkowe przypominające wyglądem imbir (Zingiber). Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest kłącze (Curcumae longae rhizoma). Do celów leczniczych używa się także kłączy z Ostryżu jawajskiego (Curcuma xanthorriza). Kurkuma jest także głównym składnikiem popularnej przyprawy curry.
Substancje aktywne:
- głównie pochodne kwasu ferulowego – kurkuminę, desmetoksykurkuminę. Związki te powodują intensywnie żółte zabarwienie surowca.
- olejek eteryczny zawierający m.in. związki o charakterze seskwiterpenów (tumeron, artumeron)
- fenyloalkany – gingerole i szogaole
- kwas ferulowy
- polisacharydy – arabino-galaktany:-ukonan A
Działanie lecznicze: żółciotwórcze, żółciopędne, rozkurczowe, pobudza miąższ wątroby oraz ułatwia wytwarzanie kwasów żółciowych. Działanie to warunkuje prawidłową funkcję pęcherzyka żołciowego, zapobiegając zastojowi żółci oraz tworzeniu się kamieni żółciowych. Substancja ta powoduje wzrost produkcji kwasu chenodeoksycholowego – naturalnego związku powodującego rozpuszczenie kamieni żółciowych. Kurkuma powoduje także wzrost produkcji soku trzustkowego. Kurkuma działa ponadto przeciwzapalne, regulujące trawienie, ochronne na wątrobę, obniżające poziom lipidów w surowicy krwi. Kurkuma wykazuje efekt przeciwwymiotny (szogaole, gingerole) w chorobie lokomocyjnej. Kurkumina jest także aktywna wobec niektórych bakterii np.: Mycobacterium tuberculosis, Vibrio cholerae, Salmonella typhi. Kurkuminoidy są także bardzo skutecznymi antyoksydantami, które chronią nasz organizm przed wolnymi rodnikami tlenowymi.
Wyciągi alkoholowe z kłącza kurkumy stosuje się osłabieniu funkcji wątroby w zakresie wydzielania żółci, w zapaleniu miąższu wątroby, uszkodzeniach polekowych i poalkoholowych a także pooperacyjnym zastoju żółci. Należy zachować ostrożność przy stosowaniu preparatów zawierających kurkumę bądź czystej kurkumy w takich schorzeniach jak: marskość wątroby, ropnie woreczka żółciowego czy niedrożność dróg żółciowych. Wykryte związki o charakterze polisacharydów – ukonan A wykazują aktywność fagocytarną.
Kurkuma wykazuje także działanie ochronne w stosunku do niektórych typów nowotworów m.in. krtani, płuc, jelit czy raka skóry. W krajach gdzie spożywa się dużo kurkumy(Azja) najczęściej w postaci curry jako dodatek do tłustych potraw(tłuszcz powoduje lepsze przyswajanie kurkuminy, która jest słabo rozpuszczalna), zapadalnośc na tego typy nowotwory jest znikome.
Odkryto, że składnik kurkumy-kurkumina blokuje czynnik NF-KB, który jest głównym mediatorem stanu zapalnego, onkogenezy, angiogenezy, miażdżycy oraz wiele innych chorób takich jak:
- reumatoidalne zapalenie stawów
- stwardnienie rozsiane
- astma
- choroba zapalne jelit
- zapalenie żołądka
Kurkumina blokując czynniki NF-KB może hamować rozwój wielu chorób o charakterze zapalnym.
Żółć
Żółć (łac. bilis) – wydzielina wątrobowa, wspomagająca soki trawienne. Zawiera kwasy żółciowe i ich sole, barwniki żółciowe, lecytynę, mocznik, sole mineralne, sole kwasów tłuszczowych, cholesterol. Żółć jest niezbędna w procesie trawienia tłuszczy. Jest wydzielana przez wątrobę i magazynowana w pęcherzyku żółciowym, z którego spływa do dwunastnicy. Żółć wspomaga trawienie i wchłanianie tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K i F. Razem z żółcią wydalany jest cholesterol, kwasy żółciowe, leki, toksyny, barwniki żółciowe i substancje nieorganiczne. W pewnych stanach chorobowych dochodzi do wytrącania się kamieni żółciowych, prowadzących do kamicy dróg żółciowych.