Rośliny lecznicze ułatwiające trawienie i poprawiające apetyt
Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego są najczęściej niegroźnymi dolegliwościami, które mogą się pojawić np. po błędzie dietetycznym, nadużywaniu leków itp. Aby proces trawienia przebiegał bez zastrzeżeń niezbędna jest odpowiednia ilość wydzielanych soków trawiennych. Kwaśne PH soków żołądkowych zapobiega zakażeniom bakteryjnym w obrębie przewodu pokarmowego. Zaburzenia w wydzielaniu soku żołądkowego dotyczą około 10 % populacji.
Najczęstsze przyczyny to:
- brak apetytu,
- odbijanie,
- pieczenie w górnej części brzucha,
- biegunki.
Poprawę problemu z trawieniem możemy rozwiązać za pomocą naturalnych leków roślinnych. Wśród surowców roślinnych, pobudzających trawienie oraz wpływające na apetyt zaliczamy przede wszystkim rośliny wymienione poniżej.
Goryczka żółta
Goryczka żółta (Gentiana lutea) – roślina należąca do rodziny Goryczkowatych (Gentianaceae). Jest silnie ulistnioną rośliną osiągającą nawet 1,5 m wysokości. Roślina pochodzi z Europy, występuje powszechnie na terenach górskich.
Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie jest korzeń goryczki (Gentianae radix).
Substancjami aktywnymi warunkującymi działanie surowca są gorzkie sekoirydoidy. Głównym związkiem tego typu jest gencjopikrozyd (gencjopikryna). Gorzki smak surowca warunkuje obecność amarogentyny, która występuje w mniejszej ilości. Korzeń goryczki jest jednym z bardziej gorzkich surowców. Charakterystyczne żółte zabarwienie surowiec zawdzięcza obecność ksantonom.
Działanie farmakologiczne surowca – związki gorzkie pobudzają kubki smakowe i wywołują za pośrednictwem pobudzenia układu nerwowego wydzielenie śliny, soków żołądkowych a także żółci. Korzeń goryczki wykorzystuje się jako skuteczny środek pobudzający trawienie, działa także żółciopędnie, stosowany jest przy braku apetytu, wzdęciach, pomocniczo w anoreksji. Ponadto surowiec wykazuje działanie p/bakteryjne i immunomodulujące.
Napar możemy przygotować samemu, jednak najskuteczniejsze działanie wykazuje ekstrakt w postaci liofilizowanej – jako gotowy preparat farmaceutyczny.
- Rp.
- Gentianae radix – 1 łyżeczka/na szklankę wody
Kocanki piaskowe
Kocanki piaskowe – (Helichrysum arenarium) – roślina lecznicza z charakterystycznymi małymi żółtymi wierzchołkami. Pochodzi ze wschodniej Europy.
Surowiec leczniczy stanowią kwiatostany (Flores Stoechedos citrinae).
Kocanki piaskowe zawierają w swoim składzie flawonoidy. Głównym składnikiem czynnym warunkującym działanie żółciotwórcze i żółciopędne jest izosalipurpozyd, który jest chalkonem. Związek ten odpowiedzialny jest za żółtą barwę surowca. Kocanki piaskowe zawierają również glikozydy apigeniny, luteoliny, kemferolu i kwercetyny.
Surowiec, jak wykazały badania naukowe, działa żółciotwórczo i żółciopędnie a także rozkurczowo.
W związku z takim mechanizmem działanie kocanki znalazły zastosowanie w zaburzeniach trawienie, w upośledzonym wydzielaniu żółci prze wątrobę. Surowiec ułatwia trawienie tłustych pokarmów, w kolkach pokarmowych.
Napar z kwiatostanów kocanek:
- Rp.
- Helichrysi Inflorescentia – 1 łyżka/na szklankę wody
Inny gatunek kocanek Helichrusum italicum – zwany nieśmiertelnikiem włoskim wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwirusowe, a także p/alergiczne. Surowiec ten działa korzystnie na śluz – rozpuszczając go. W wyniku tego ułatwione jest odksztuszanie. Kocanki włoskie są stosowane pomocniczo w schorzeniach płucnych.
Koper włoski
Koper włoski (Foeniculum vulgare), zwany fenkułem, jest dwu- lub wieloletnia rośliną z rodziny Apiaceae. Pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego, jest uprawiana na całym świecie.
Substancjami aktywnymi odpowiedzialnymi za działanie farmakologiczne surowca jest olejek eteryczny zawierający głownie fenylopropanoidy – m.in. trans anetol. Możemy wyróżnić dwa rodzaje olejków:
Gorzki olejek zawierający do 75 % anetolu i słodki olejek zawierający do 90% anetolu.
Owoce kopru zawierają także flawonoidy oraz furanokkumaryny.
Działanie surowca jest szerokie. Roślina działa wiatropędnie, wykrztuśnie, p/bakteryjnie, p/zapalnie, uspokajająco. Na uwagę zasługuje także działanie p/wymiotne, wpływ pobudzający na laktacje oraz regulacje trawienia.
Napary z surowca lub preparaty liofilizowane w postaci kapsułek stosuje się w braku łaknienia, w zaburzeniach trawienia, schorzeniach górnych dróg oddechowych, we wzdęciach zaparciach, wzmożonej fermentacji jelitowej.
Kminek zwyczajny
Kminek zwyczajny (Carum carvi) jest rośliną dwuletnią o pierzastych liściach i białych kwiatach ułożonych w baldachy. Roślina należy do rodziny Apiaceae.
Aktywność farmakologiczna kminku wynika z obecności w jego składzie olejku eterycznego z głównym związkiem karwonem. Surowiec zawiera także limonen, dihydroksykarwon oraz karneol.
Surowiec ma udowodnione naukowo działanie p/bakteryjne i spazmolityczne. Za efekt żołądkowy oraz działanie wiatropędne odpowiedzialny jest olejek eteryczny. Według ekspertów ds. fitoterapii, kminek zaliczany jest do najlepiej działających surowców naturalnych o działaniu wiatropędnym (obok kolendry i anyżu czy kopru włoskiego).
Kminek jest wykorzystywany w leczeniu niestrawności, stanach spastycznych przewodu pokarmowego. Jest on także istotnym składnikiem leków o działaniu przeczyszczających gdyż zapobiega skurczom. Kminek jest także stosowany w przypadku braku apetytu. Obecny w surowcu karwon w licznych badaniach naukowych okazał się związkiem chroniącym przed nowotworami.
Apetyt
Apetyt (łac. obesitas) – patologiczne nagromadzenie w organizmie tkanki tłuszczowej, przekraczające jego potrzeby fizjologiczne i możliwości adaptacyjne, mogące prowadzić do negatywnych skutków dla zdrowia. Za otyłość uważa się stan, w którym tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn oraz 25% u kobiet.
Nie tylko ilość, ale również rozmieszczenie nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej ma znaczenie. Zgromadzenie tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej, nazywane otyłością brzuszną (otyłość androidalna), ma większe znaczenie patologiczne niż równomierne rozłożenie lub podskórne zgromadzenie tkanki tłuszczowej.