Możesz stosować koper włoski przede wszystkim na łagodne dolegliwości trawienne, które wynikają np. z przejedzenia lub niestrawności. Koper włoski ma właściwości spazmolityczne (rozkurcza mięśnie gładkie), zwiększa wydzielanie soków trawiennych i działa wiatropędnie. Fenkuł może również ułatwiać odkrztuszanie zalegającej flegmy.
Koper włoski, czyli fenkuł – co to takiego?
Koper włoski (Foeniculum vulgare), nazywany również fenkułem, to bylina, która należy do roślin selerowatych. Jej mięsisty korzeń ma szerokie zastosowanie w kuchni (np. w zupach i daniach głównych), z kolei owoce i nasiona kopru włoskiego od wieków są traktowane jako zioła lecznicze.
Fenkuł pochodzi z rejonu basenu Morza Śródziemnego. Stosowali go już starożytni Egipcjanie (o czym mówi Papirus Ebersa), a także Święta Hildegarda.
Owoce kopru włoskiego są zbierane we wrześniu, w momencie, kiedy baldachy rośliny brunatnieją. Owoce i nasiona kopru włoskiego mają charakterystyczny, anyżowy zapach i słodkawy smak. To zasługa zawartego w nich olejku eterycznego.
Koper włoski – właściwości
Koper włoski (fenkuł) ma właściwości, które wspierają prawidłowe trawienie:
- wiatropędne,
- spazmolityczne (rozkurczające mięśnie gładkie),
- zwiększające wydzielanie soków trawiennych (jelitowych, trzustkowych i żołądkowych),
- pobudzające perystaltykę jelit.
Ponadto fenkuł wykazuje również działanie wykrztuśne i łagodne właściwości przeciwbakteryjne oraz przeciwzapalne.
Właściwości kopru włoskiego wynikają przede wszystkim z jego olejku eterycznego, który stanowi ok. 2-7% surowca. Olejek eteryczny z kopru włoskiego zawiera ok.:
- 50-60% anetolu – fitoestrogenu, który ma właściwości antyseptyczne, wykrztuśne i spazmolityczne,
- 15-20% fenchonu – związku z grupy monoterpenów bicyklicznych, który ma właściwości rozkurczowe, wykrztuśne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.
Poza tym fenkuł zawiera również estragol, kwas anyżowy, flawanoidy, aminokwasy, witaminy (głównie z grupy B) i składniki mineralne.
Koper włoski – na co stosować? Na co pomaga?
Możesz stosować koper włoski na łagodne dolegliwości trawienne, takie jak:
- wzdęcia,
- nadmierna produkcja gazów,
- niestrawność po obfitym posiłku,
- zgaga,
- kolka jelitowa,
- utrudnione wypróżnianie.
Pamiętaj jednak, że najlepiej eliminować przyczyny dolegliwości trawiennych, a kluczem jest dieta lekkostrawna, którą opisaliśmy w osobnym artykule.
Jeśli koper włoski nie przynosi ulgi, skonsultuj się z lekarzem. Być może Twoje problemy trawienne wymagają leczenia.
Ciepłe napary z nasion kopru włoskiego mogą przynieść ulgę również przy kaszlu – ułatwiają odkrztuszanie zalegającej wydzieliny.
Jak stosować koper włoski?
Koper włoski to popularny składnik różnego rodzaju suplementów diety na trawienie. Zawierają go m.in. syropy, pastylki do ssania, tabletki, kapsułki oraz płyny. Producenci często łączą koper włoski z innymi ziołami na trawienie, takimi jak mniszek lekarski, mięta pieprzowa, rozmaryn lekarski, karczoch czy cytryniec chiński.
Najpopularniejszy jest jednak koper włoski suszony (nasiona), z którego możesz samodzielnie przygotowywać napary.
Koper włoski – herbata
Herbata koperkowa to najpopularniejszy produkt z koprem włoskim, który kupisz w każdym większym markecie, a także w sklepach zielarskich i ze zdrową żywnością.
- Zalej wrzącą wodą 1-2 łyżeczki nasion kopru włoskiego (lub 1 torebkę herbaty koperkowej).
- Zaparzaj pod przykryciem przez 10-15 minut.
- Pij, gdy napar jest jeszcze ciepły.
- Możesz pić 2-3 filiżanki herbaty z kopru włoskiego dziennie.
Przeciwwskazania do stosowania kopru włoskiego
Główne przeciwwskazania do stosowania kopru włoskiego to:
- ciąża – brakuje wystarczających danych, by móc wykluczyć działanie teratogenne i poronne kopru włoskiego, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży,
- karmienie piersią – nie ma również wystarczających danych, by wykluczyć, że składniki kopru włoskiego przenikają do mleka matki i mogą wpływać na układ nerwowy niemowlęcia,
- wiek do 4. roku życia – estragol i anetol z kopru włoskiego mogą być potencjalnie toksyczne dla małych dzieci,
- nadwrażliwość i alergia – szczególnie na inne rośliny selerowate (takie jak seler, kminek, anyż, kolendra, koper ogrodowy, bylica pospolita),
- choroby hormonozależne – takie jak nowotwory piersi, macicy, jajników, endometrioza, ponieważ koper włoski zawiera fitoestrogeny, które mogą wiązać się z receptorami estrogenowymi,
- zaburzenia krzepnięcia krwi – koper włoski może spowalniać krzepnięcie krwi, przez co może zwiększać ryzyko krwawień,
- planowane zabiegi chirurgiczne – koper włoski może wpływać na działanie lidokainy, która jest wykorzystywana do znieczuleń miejscowych,
- niektóre leki – m.in. leki przeciwzakrzepowe, glikokortykosteroidy (i inne leki przeciwalergiczne), leki przeciwgrzybicze, inhibitory kanałów wapniowych.
Jeśli masz wątpliwości, czy możesz stosować koper włoski, skonsultuj się z lekarzem.
Koper włoski – skutki uboczne
Mimo że koper włoski jest powszechnie stosowany w kuchni i ziołolecznictwie, u niektórych osób może wywoływać skutki uboczne, takie jak:
- reakcje alergiczne – pokrzywka, obrzęk, trudności w oddychaniu,
- dolegliwości żołądkowo-jelitowe – nudności, wymioty, biegunki (jeśli spożywasz koper włoski w nadmiarze),
- działanie estrogenopodobne – może wpływać na cykl menstruacyjny, a nawet stymulować wzrost nowotworów, które są wrażliwe na estrogen,
- działanie neurotoksyczne – ryzyko takich skutków ubocznych występuje u niemowląt oraz osób z padaczką.
Na co stosować koper włoski? Podsumowanie
Koper włoski możesz stosować przede wszystkim na łagodne dolegliwości trawienne, takie jak wzdęcia, gazy, utrudnione wypróżnianie. Koper włoski ma właściwości spazmolityczne (rozkurczające mięśnie gładkie), wiatropędne i stymulujące wydzielanie soków trawiennych. Do Twojego wyboru pozostają różne suplementy diety z koprem włoskim, takie jak tabletki, syropy, kapsułki. Ponieważ koper włoski ma przyjemny, anyżowy smak, możesz rozważyć także herbatkę koperkową (napar z nasion kopru włoskiego).
Pamiętaj, że są pewne przeciwwskazania do stosowania kopru włoskiego i u niektórych osób może on powodować niepożądane skutki uboczne. Jeśli masz wątpliwości, czy możesz stosować koper włoski, najlepiej zasięgnij opinii lekarza.
Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie zastępuje porady medycznej. Przed wprowadzeniem zmian pod kątem swojego zdrowia skonsultuj się z lekarzem lub innym specjalistą.
Źródła:
- Smolarek, A., Bekier, J., Gwadkowska, O., & Różański, M. 5. Właściwości prozdrowotne kopru włoskiego (fenkuł włoski) foeniculum vulgare mill.
- Malhotra, S. K. (2012). Fennel and fennel seed. In Handbook of herbs and spices (pp. 275-302). Woodhead Publishing.
- Mohamad, R. H., El-Bastawesy, A. M., Abdel-Monem, M. G., Noor, A. M., Al-Mehdar, H. A. R., Sharawy, S. M., & El-Merzabani, M. M. (2011). Antioxidant and anticarcinogenic effects of methanolic extract and volatile oil of fennel seeds (Foeniculum vulgare). Journal of medicinal food, 14(9), 986-1001.