Dieta kopenhaska, znana także jako dieta szwedzka lub dieta trzynastodniowa, powstała w latach 60-70. XX wieku. Największą popularnością cieszyła się w latach 90. Dziś uznaje się ją za jedną z najbardziej rygorystycznych diet mających na celu redukcję masy ciała. Wiele osób kusi obietnicami związanymi z szybką utratą kilogramów w bardzo krótkim czasie. Jednocześnie ma dość długą listę przeciwwskazań i możliwych skutków ubocznych.
Zasady diety kopenhaskiej
Dieta kopenhaska trwa 13 dni i wymaga bardzo dokładnego przestrzegania jadłospisu. Każdy dzień uwzględnia 3 posiłki o łącznej kaloryczności ok. 500-900 kcal:
- śniadanie – między godziną 8:00 a 9:00,
- obiad – między godziną 12:00 a 14:00,
- kolacja – przed godziną 18:00.
W wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się 30-minutowe odstępstwa między godzinami posiłków: śniadania i obiadu. Podobnie w obrębie jednego dnia można zamieniać kolejność tych dwóch posiłków. Poza tym jednak nie ma miejsca na żadne inne modyfikacje w diecie.
W trakcie stosowania diety kopenhaskiej:
- konieczne jest picie kawy (jako źródła energii): parzonej, rozpuszczalnej albo z ekspresu,
- nie można używać soli ani kalorycznych przypraw (np. papryki słodkiej, curry),
- zakazane jest picie alkoholu,
- nie można jeść niczego pomiędzy posiłkami, dotyczy to także żucia gumy,
- należy pić ok. 2. litrów wody dziennie,
- zaleca się suplementację witamin i minerałów w formie tabletek bez dodatku cukru.
Ze względu na bardzo niską kaloryczność diety kopenhaskiej na czas jej stosowania najlepiej ograniczyć aktywność fizyczną, szczególnie uprawianie sportu.
Przeciwwskazania do stosowania diety kopenhaskiej
Dziś dieta kopenhaska przez większość specjalistów jest uznawana za wysoce obciążającą organizm. Z tego względu mogą stosować ją nieliczni, a lista przeciwwskazań jest naprawdę długa. Wynika ze zbyt niskiej kaloryczności diety, która nie jest w stanie sprostać zapotrzebowaniu organizmu na większość składników odżywczych, takich jak witaminy z grupy B, witamina C, wapń, żelazo, magnez, cynk i miedź.
Dieta kopenhaska to również dieta niskowęglowodanowa. Z tego względu może negatywnie wpływać na samopoczucie psychiczne i utrudniać wykonywanie codziennej pracy oraz obowiązków. Należy mieć na uwadze, że węglowodany stanowią główne źródło energii dla organizmu – w tym wyłączne źródło energii dla pracy układu nerwowego i mózgu.
W diecie kopenhaskiej jest również zbyt mało błonnika pokarmowego, by zapewniał on uczucie sytości po posiłku i wspierał prawidłową perystaltykę jelit.
Główne przeciwwskazania do stosowania diety kopenhaskiej to:
- cukrzyca i insulinooporność,
- choroby układu krążenia (w tym nadciśnienie, miażdżyca),
- zaburzenia odżywiania (np. bulimia, anoreksja),
- choroby wątroby,
- choroby nerek,
- choroby przewodu pokarmowego (m.in. zespół jelita drażliwego (IBS), wrzody żołądka, choroba Leśniowskiego-Crohna),
- ciąża i laktacja,
- osteoporoza.
Dieta kopenhaska – efekty
Główny efekt diety kopenhaskiej to szybka utrata masy ciała. Należy mieć przy tym na uwadze, że spadek wagi w tak krótkim czasie jak 13 dni wynika przede wszystkim z utraty wody i masy mięśniowej. Redukcja tkanki tłuszczowej wymaga więcej czasu. Utrata mięśni wiąże się natomiast ze spowolnieniem metabolizmu i większym ryzykiem wystąpienia chorób metabolicznych.
Osoby, które przeszły całą dietę kopenhaską, wspominają także o stopniowym spadku apetytu, w tym o braku ochoty na słodycze i niezdrowe przekąski.
Efekty uboczne diety kopenhaskiej
Dieta kopenhaska może powodować również niepożądane rezultaty, takie jak:
- bóle i zawroty głowy,
- ogólne złe samopoczucie,
- zaparcia i żylaki odbytu,
- nadmierne wypadanie włosów,
- problemy z koncentracją,
- wyższe ryzyko powstawania kamieni żółciowych.
Dieta kopenhaska – po ilu dniach widać efekty?
Przy tak dużym deficycie kalorycznym, jaki zakłada dieta kopenhaska, efekty na wadze są widoczne już po pierwszym dniu jej stosowania. Wynika to przede wszystkim z utraty wody nagromadzonej w organizmie u osób z nadwagą.
W ciągu pierwszych 3-5 dni stosowania diety kopenhaskiej można schudnąć nawet 3-4 kg. Należy przy tym zaznaczyć, że efekty diety kopenhaskiej nie są potwierdzone żadnymi badaniami naukowymi i mogą różnić się u poszczególnych osób.
Dieta kopenhaska – ile schudnę?
Zdaniem twórców diety po 13. dniach można schudnąć od 7 do 20 kg. Spadek masy ciała zależy przede wszystkim od wagi wyjściowej (im wyższa, tym większy efekt można osiągnąć).
Dla porównania: za zdrowy spadek masy ciała uznaje się wartość 0,5-1 kg na tydzień. W przypadku diety kopenhaskiej jest to wartość nieporównywalnie wyższa.
Postępowanie po diecie kopenhaskiej
Dieta kopenhaska należy do diet o najwyższym ryzyku wystąpienia efektu jojo. Wynika to z faktu, że nie zmienia ona stylu życia, a większość osób po jej stosowaniu wraca do poprzednich nawyków żywieniowych.
Twórcy diety zalecają stopniowe zwiększanie wielkości i kaloryczności posiłków, by zapobiec efektowi jojo. Niestety, nie podają konkretnych informacji na temat tego, jak to robić.
Wiadomo natomiast, że dietę kopenhaską można powtarzać nie częściej niż raz na 2 lata.
Dieta kopenhaska – jadłospis
Poniżej przedstawiamy jadłospis obowiązujący podczas stosowania diety kopenhaskiej.
| Dzień diety | Śniadanie | Obiad | Kolacja |
| Dzień 1. i 8. | czarna kawa z kostką cukru | 2 jaja ugotowane na twardo, 1 szklanka ugotowanego szpinaku, pomidor | 200 g befsztyku wołowego, 5 liści sałaty, 1 łyżka oliwy z oliwek z sokiem z cytryny |
| Dzień 2. i 9. | czarna kawa z kostką cukru | 200 g befsztyku wołowego, 5 liści sałaty, 1 łyżka oliwy z oliwek, sok z cytryny, 1 surowy owoc (np. grejpfrut) | 1 plaster chudej wędliny, 2/3 szklanki jogurtu naturalnego |
| Dzień 3. i 10. | czarna kawa z kostką cukru, 1 grzanka | 1 szklanka ugotowanego szpinaku, 1 pomidor, 100 g surowych owoców | 2 jaja ugotowane na twardo, 1 plaster chudej wędliny, 5 liści sałaty, 1 łyżka oliwy z oliwek z sokiem z cytryny |
| Dzień 4. i 11.: | czarna kawa z kostką cukru | 1 jajko na twardo, 1 mała marchewka, 1 mały twarożek lub serek wiejski | ½ szklanki kompotu owocowego bez cukru, 2/3 szklanki jogurtu naturalnego |
| Dzień 5. i 12. | duża, starta marchewka z sokiem z cytryny | 300 g chudej, gotowanej lub smażonej bez tłuszczu ryby z sokiem z cytryny | 200 g befsztyku wołowego, 5 liści sałaty, 6-8 główek gotowanych brokułów |
| Dzień 6. i 13. | czarna kawa z kostką cukru, 1 grzanka | 100 g gotowanej lub duszonej piersi z kurczaka, 5 liści sałaty, 1 łyżka oliwy z sokiem z cytryny | 2 jaja na twardo, 1 duża marchew |
| Dzień 7. | zielona herbata bez cukru | 150 g grillowanej lub pieczonej piersi z kurczaka, 1 świeży owoc | brak |
Sprawdź inne, zdrowsze jadłospisy na naszej stronie, które również pomogą Ci w utracie zbędnych kilogramów: https://pro-farm.pl/diety/.
Dieta kopenhaska – podsumowanie
Dieta kopenhaska, choć przynosi efekty, stwarza wysokie ryzyko powrotu do poprzedniej wagi, dlatego trudno znaleźć jej racjonalne zastosowanie. Jadłospis o bardzo wysokim deficycie kalorycznym ma negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie. Jeśli chcesz schudnąć na stałe, polecamy odpowiednio zbilansowaną dietę z deficytem kalorycznym dopasowanym do indywidualnych potrzeb. Zadbaj też o regularną aktywność fizyczną – dzięki temu zbudujesz masę mięśniową, która przyspieszy Twój metabolizm.
Źródła:
[1] Wawrzyniak A., Hamułka J., Kiełek K., „Ocena wartości odżywczej diet odchudzających”, Roczniki PZH 58.2 (2007): 427-435.
[2] Grzelak A., Suliburska J., „Popularne diety a chorzy z nadciśnieniem tętniczym”, Forum Zaburzeń Metabolicznych. Vol. 4. No. 3. 2013. [3] Kłosiewicz-Latoszek L., Szostak WB., „Kontrowersje wokół diet odchudzających [Controversy concerning weight reducing diets]”, Post Nauk Med 24.9 (2011): 790-794.