Sok z brzozy warto stosować m.in. na dolegliwości nerek, żołądka i wątroby. Wynika to z właściwości moczopędnych, oczyszczających i przeciwzapalnych wody brzozowej. Ponieważ sok z brzozy zawiera liczne sole mineralne, można pić go również jako naturalne elektrolity. Zastosowań soku brzozowego jest znacznie więcej.
Sok z brzozy – właściwości
Sok z brzozy, inaczej nazywany oskołą lub bzowiną, od pokoleń stosuje się w medycynie ludowej [1], [2], [3]. Najczęściej pozyskiwana z drzew o gatunkach brzoza brodawkowata (łac. Betula pendula) lub brzoza omszona (łac. Betula pubescens) woda brzozowa jest ceniona za swoje właściwości prozdrowotne zarówno w Europie Wschodniej, jak i w Azji. Pomaga leczyć niektóre choroby i dolegliwości, np. kamicę nerkową, wrzody żołądka albo dnę moczanową.
Skład soku z brzozy. Co zawiera?
Blisko 95% soku z brzozy to czysta woda. Pozostałe 5% stanowią:
- węglowodany – glukoza, fruktoza
- aminokwasy – glutamina, kwas glutaminowy, asparagina, izoleucyna, walina cytrulina,
- przeciwutleniacze – flawanoidy, betuliny, taniny,
- pierwiastki – sód, potas, magnez, wapń, żelazo, miedź, chrom,
- witaminy – witamina C, kwas foliowy,
- kwasy organiczne – jabłkowy, cytrynowy, chlorogenowy,
- salicylan metylu – organiczny związek chemiczny o działaniu zbliżonym do kwasu acetylosalicylowego (przeciwbólowym, przeciwgorączkowym)
Miej na uwadze, że dokładny skład soku z brzozy może różnić się zależnie od miejsca i czasu pozyskania. Najwięcej składników odżywczych zawiera świeży sok z brzozy pozyskiwany wczesną wiosną.
Na co pomaga woda brzozowa? Działanie soku z brzozy
Ze względu na wyżej wymienione składniki woda brzozowa ma szerokie właściwości, które mogą być korzystne dla zdrowia. W medycynie naturalnej stosuje się ją m.in. na:
- dolegliwości nerek – ponieważ działa moczopędnie i pomaga organizmowi oczyszczać się z toksyn, przeciwdziała również powstawaniu kamieni nerkowych,
- wsparcie pracy wątroby – właściwości detoksykacyjne soku z brzozy są doceniane także w profilaktyce marskości wątroby,
- dolegliwości trawienne – takie jak wrzody, nadżerki, nieżyt żołądka,
- biegunkę i odwodnienie – ze względu na wysoką zawartość soli mineralnych sok z brzozy uznaje się za naturalny elektrolit,
- odporność – woda brzozowa ma łagodne działanie antybakteryjne i przeciwzapalne, dlatego może wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego,
- mocne włosy i zdrową skórę – dostarcza organizmowi składniki odżywcze, a stosowana zewnętrznie (w pielęgnacji) działa zmiękczająco i wygładzająco,
- łatwiejsze odchudzanie – kwasy organiczne zawarte w wodzie brzozowej pomagają regulować odczuwany apetyt,
- zdrowy układ krwionośny – m.in. w profilaktyce zakrzepicy.
Kiedy i jak pozyskać sok z brzozy?
Sok z brzozy możesz zebrać samodzielnie wczesną wiosną. Warto wybrać się w tym celu do lasu, gdy ziemia zaczyna odmarzać (temperatura na zewnątrz od 3-5 dni utrzymuje się na poziomie 5-8 stopni Celsjusza). Zwykle to czas przypadający na przełom marca i kwietnia. Wtedy też przepływ soku z brzozy jest największy.
Do pozyskania wody brzozowej wybierz zdrowe drzewo o obwodzie powyżej 20 cm (świadczy to o jego wieku co najmniej 10 lat). Powinno rosnąć z dala od ruchliwych dróg i budynków mogących generować zanieczyszczenia powietrza oraz wód gruntowych.
Metody pozyskiwania soku z brzozy:
- Wiercenie otworu w pniu drzewa – to metoda najbardziej efektywna dla zbioru wody brzozowej, a jednocześnie najbardziej inwazyjna dla brzozy. Na wysokości ok. 50 cm (od południowej strony) należy wywiercić otwór o głębokości min. 4 cm. Do otworu przymocuj rurkę prowadzącą do zbiornika (np. plastikowej butelki). W ciągu 2 dni możesz zebrać nawet 10 litrów płynu z jednego drzewa. Pamiętaj, by po zebraniu soku z brzozy zatkać otwór, np. żywicą albo kawałkiem drewna. W ten sposób chronisz brzozę przed chorobą.
- Nacięcie pochylonego pnia – ta metoda jest najmniej inwazyjna dla brzozy, jednak wymaga doświadczenia oraz precyzji. Potrzebujesz do niej siekiery albo ostrego noża. Nacięcie wykonaj na wysokości ok. 50 cm i podłóż pod nie naczynie, do którego ma ściekać sok.
- Zebranie zielonych pędów – to najmniej efektywna i czasochłonna metoda na zebranie wody brzozowej. Odcięte pędy z pączkami liści brzozy należy umieścić w butelce i czekać, aż sok samoistnie z nich wypłynie.
Zależnie od techniki, drzewa i warunków atmosferycznych pozyskiwanie soku z brzozy może trwać od kilku godzin do nawet całego dnia. Zebrana woda brzozowa powinna być bezbarwna, klarowna, o słodkawym smaku.
Przechowywanie soku z brzozy
Świeży sok z brzozy bez dodatku substancji konserwujących należy przechowywać w lodówce i spożyć w ciągu 4-5 dni. Nadwyżkę wody brzozowej możesz zamrozić (to najmniej inwazyjna metoda dla jej wartości odżywczych) lub pasteryzować.
Pasteryzowanie soku z brzozy:
- Wodę brzozową wlej do garnka i podgrzewaj na małym ogniu do temperatury 85-90 stopni Celsjusza.
- Gorący sok z brzozy przelej do wcześniej wyparzonych słoików albo szklanych butelek.
- Zakręć je i umieść w garnku zalanym wodą do 1/3 pojemności. Ogrzewaj na średnim ogniu przez 15 minut.
- Następnie wyłóż naczynia do przestudzenia – po nim są gotowe do przechowywania.
Pasteryzowany sok z brzozy nadaje się do spożycia przez 12 miesięcy.
Gdzie można kupić sok z brzozy?
Do wiosny jeszcze daleko? Nic straconego. Woda brzozowa jest powszechnie dostępna jako gotowy produkt, m.in. w aptekach, działach marketów ze zdrową żywnością czy w sklepach zielarskich. Można zamówić ją także online. Cena za 1 litr soku z brzozy to ok. 12-15 zł – różni się zależnie od producenta.
Poniżej dajemy skrót do zakupu wody brzozowej w różnych sklepach internetowych:
- Sok z brzozy bez dodatku cukru – cena 14,99 zł za 990 ml.
- Sok z brzozy naturalny ekologiczny – cena 32,99 zł za 3000 ml.
- Sok z brzozy z dodatkiem koncentratu soku z granatu – cena 14,99 zł za 990 ml.
Jak pić sok z brzozy?
Dla zyskania odczuwalnych efektów specjaliści zalecają picie wody brzozowej co najmniej przez 3 tygodnie. Najlepiej spożywać ją na zimno, zaczynając od mniejszych porcji (ok. 50 ml na dzień). Z czasem można zwiększyć spożycie wody brzozowej do 150 ml dziennie.
Dla większości osób woda brzozowa ma przyjemny smak. Jeśli jednak masz taką potrzebę, możesz dodawać do niej np. miód albo syrop malinowy.
Czy sok z brzozy może zaszkodzić?
Sok z brzozy spożywany w nadmiarze może być szkodliwy dla zdrowia, szczególnie dla osób z chorobami wątroby. Wynika to m.in. z jego wysokiej zawartości manganu.
Przeciwwskazania do stosowania soku z brzozy
Bezwzględne przeciwwskazania do picia soku z brzozy to uczulenie na pyłki brzozy oraz niedrożność dróg moczowych. Przeciwwskazaniami mogą być również choroby serca i nerek, obrzęki, ciąża i karmienie piersią – wtedy stosowanie soku z brzozy skonsultuj z lekarzem.
Właściwości wody brzozowej – podsumowanie
Sok z brzozy jest ceniony w medycynie naturalnej, ponieważ obfituje w witaminy, aminokwasy, minerały i przeciwutleniacze. Działa moczopędnie, wspiera pracę wątroby i funkcjonowanie układu odpornościowego. Może łagodzić dolegliwości trawienne, a także korzystnie wpływać na kondycję skóry i włosów. Najlepiej zbierać go wczesną wiosną i spożywać świeży. Dla pewności skonsultuj spożywanie wody brzozowej z lekarzem.
Źródła:
[1] Kūka M., Čakste I., Geršebeka E.: Determination of bioactive compounds and mineral substances in latvian birch and maple saps. Proc. Latv. Acad. Sci. Sect. B Nat. Exact Appl. Sci, 2013 4-5 (67), 437-441.
[2] Svanberg I., Sõukand R., Łuczaj Ł., Kalle R., Zyryanova. O., Dénes. A., Papp N., Nedelcheva A., Šeškauskait D., Kołodziejska-Degórska I., Kolosova V.: Uses of tree saps in northern and eastern parts of Europe. Acta Soc. Bot. Pol., 2012, 4 (81), 343-357.
[3] Viškelis P., Rubinskien M.: Beržų sulos chemin sud tis. Lietuvos agrarinių ir miškų mokslų centro filialno sodininkyst s ir daržininkyst s instituto Ir Lietuvos žems ūkio universiteto Mokslo Darbai. Sodininkyst ir Daržininkyst , 2011, 3-4 (30), 75-81.
[4] Zyryanova O.A., Terazawa M., Koike T., Zyranov V.I.: White birch trees as resource species of Russia: their distribution, ecophysiological features, multiple utilizations. Eurasian J. For. Res., 2010 1 (13), 25-40.
[5] Bilek M., Stawarczyk K., Łuczaj Ł., Cieślij E., „Zawartość wybranych składników mineralnych i anionów nieorganicznych w sokach drzewnych z terenu Podkarpacia”, Żywność Nauka Technologia Jakość 22.3 (2015).