Czujesz nieprzyjemne kłucie w kolanie podczas aktywności fizycznej? Możesz mieć do czynienia z kolanem biegacza. To zaburzenie fizjologiczne, którego nie należy bagatelizować. Im wcześniej wdrożysz zalecenia lekarskie, tym większe szanse na bezproblemowy powrót do zdrowia. Z czego dokładnie wynika kolano biegacza i jak je leczyć? Dowiesz się z niniejszego artykułu.
Kolano biegacza – co to takiego?
Kolano biegacza to zespół chorobowy wynikający z przeciążenia pasma biodrowo-piszczelowego, które stanowi łącznik pomiędzy biodrem a kolanem. Gruba, ścięgnista struktura w wyniku przeciążenia i nadmiernego napięcia może trzeć o wyrośl kostną (nadkłykcie boczne kości udowej), powodując nawarstwiające się mikrourazy, stan zapalny oraz ból.
Kolano biegacza, przyczyny
Dolegliwości bólowe wynikające z kolana biegacza najczęściej dotykają osoby aktywne fizycznie, które doprowadziły do przeciążenia. Nazwa zespołu chorobowego może być jednak myląca, ponieważ dotyczy nie tylko uprawiających jogging i biegających na długich dystansach. Na wystąpienie kolana biegacza najbardziej narażone są osoby z osłabionymi mięśniami, które wykonują zbyt intensywne treningi, mają złe wzorce ruchowe i nie poświęcają wystarczająco dużo czasu na regenerację. Oprócz biegania ryzyko stwarza jakakolwiek aktywność fizyczna, która polega na wykonywaniu dużej liczby powtarzalnych ruchów polegających na zginaniu i prostowaniu nóg. Można zaliczyć do niej między innymi:
- kolarstwo,
- narciarstwo,
- wycieczki górskie,
- piłkę nożną,
- pływanie.
Szczególnie narażone na kolana biegacza są osoby, u których występują zaburzenia produkcji mazi stawowej, przykurcze mięśni oraz rozmiękczenie chrząstki rzepki. Kolano biegacza może występować częściej również u osób, które rozpoczęły intensywne treningi po długiej przerwie od jakiejkolwiek aktywności fizycznej, na przykład wykonujących pracę biurową w pozycji siedzącej.
Diagnostyka kolana biegacza
Należy mieć na uwadze, że dolegliwości bólowe kolana mogą mieć różne przyczyny. To między innymi urazy, stłuczenia, naciągnięcia mięśni, choroby zwyrodnieniowe, chondromalacja rzepki czy zerwanie więzadeł. Każda z nich wymaga całkowicie odmiennych form leczenia, a zła diagnostyka jedynie spotęguje problem i może doprowadzić do groźnych powikłań. Z tego względu osoby podejrzewające u siebie kolano biegacza diagnostykę powinny powierzyć profesjonalnemu ortopedzie i nie leczyć się na własną rękę. Specjalista przeprowadzi szczegółowy wywiad medyczny oraz badanie fizykalne. Aby wykluczyć inne schorzenia, wskazane jest wykonanie rentgenu i usg kończyny. Niekiedy konieczny jest nawet rezonans magnetyczny lub artroskopia (badanie inwazyjne).
Kolano biegacza a dolegliwości bólowe
W kwestii takiej jak kolano biegacza objawy mogą być różnicowane. Za główny objaw tego schorzenia uznaje się jednak ból odczuwany w okolicy rzepki. Wiele osób ma problem z dokładną lokalizacją bólu, który można porównać do promieniujących ukłuć na różnym etapie zginania kolana. Najczęściej jednak określa się jego umiejscowienie w zewnętrznej, przednio-bocznej części kolana. Ból powodują mikrourazy oraz stan zapalny. Nieleczony postępuje, z czasem mogąc już utrudniać codzienne funkcjonowanie. Najbardziej dokuczliwy jest w trakcie wchodzenia po schodach i kucania.
Inne objawy kolana biegacza
Oprócz dolegliwości bólowych przy kolanie biegacza może występować także trzeszczenie albo zgrzytanie kolana podczas zginania kończyny. W zaawansowanych przypadkach może pojawić się opuchlizna i obrzęk w miejscu występowania dolegliwości.
Kolano biegacza – leczenie
Zależnie od przypadku kolano biegacza można leczyć na różne sposoby. Najpoważniejsze przypadki wymagają leczenia operacyjnego. Najczęściej jednak stosuje się tzw. leczenie zachowawcze, na które składają się:
- odpoczynek – należy zrezygnować z dotychczas wykonywanych treningów, aby umożliwić organizmowi prawidłową regenerację,
- farmakoterapia – stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz przeciwbólowe,
- zabiegi fizykoterapeutyczne – kinesiotaping, masaże, rolowanie, pinoterapia,
Kolano biegacza – ćwiczenia
Kiedy minie ostra faza kolana biegacza, której towarzyszą dolegliwości bólowe (zwykle po 2-4 tygodniach), pora na wizytę u zaufanego fizjoterapeuty. Specjalista po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną i przeprowadzeniu specjalistycznych testów zaleci terapię manualną i indywidualnie dobrany harmonogram ćwiczeń. Pod okiem fizjoterapeuty wykonuje się ćwiczenia rozciągające oraz wzmacniające pasmo biodrowo-piszczelowe, na przykład:
- przy krześle,
- w klęku na kolanie,
- w klęku podpartym,
- w pozycji leżącej na boku,
- w pozycji leżącej na plecach,
- przysiady,
- wypady w przód,
- unoszenie kolan.
Istnieje wiele ćwiczeń na kolano biegacza, jednak nie należy wykonywać ich bez konsultacji z lekarzem albo chociaż trenerem personalnym. Przykładowo martwy ciąg na jednej nodze może działać profilaktycznie przeciw kolanu biegacza, jednak wymaga odpowiedniej techniki, by nie spowodować dodatkowych kontuzji.
Suplementy diety na kolano biegacza
Aby wesprzeć regenerację pasma biodrowo-piszczelowego, można stosować odpowiednie suplementy diety, które zawierają między innymi:
- kolagen – stanowi budulec stawów i ścięgien, poprawia ruchomość stawów i zmniejsza ryzyko ich ścierania się, tym samym przeciwdziała kontuzjom i zwyrodnieniom,
- MSM – siarka organiczna ma właściwości przeciwzapalne, zmniejszając dolegliwości bólowe i obrzęk związane z kolanem biegacza, ponadto wspiera syntezę kolagenu,
- glukozaminę – przeciwdziała włóknieniu tkanki stawowej, działa przeciwzapalnie i wspiera produkcję kolagenu w organizmie,
- kwas hialuronowy – ma pozytywny wpływ na produkcję mazi stawowej, a zatem również na ruchomość stawów.
Ze względu na właściwości wyżej wymienionych składników suplementy diety na stawy mogą przyjmować profilaktycznie wszystkie osoby, które uprawiają sporty stwarzające ryzyko wystąpienia kolana biegacza.
Leczenie kolana biegacza – zaawansowane przypadki
Jeśli zależy Ci na szybkim powrocie do sprawności fizycznej, musisz uzbroić się w cierpliwość. Rehabilitacja kolana biegacza trwa długo, wymaga systematyczności i konsekwencji. Jeżeli pomimo wdrożonego odpoczynku, farmakoterapii i zabiegów fizykoterapeutycznych dolegliwości nie ustępują, lekarz może wprowadzić stymulujące procesy naprawcze, takie jak:
- fala uderzeniowa,
- elektroterapia,
- laser wysokoenergetyczny,
- krioterapia,
- ultradźwięki,
- jonofereza.
U osób, które nie zachowują przerwy treningowej przy kolanie biegacza, może dojść do entezopatii uniemożliwiającej prawidłowe gojenie mikrourazów. W tym przypadku konieczne mogą okazać się zabiegi inwazyjne, na przykład:
- ostrzykiwanie żelem bogatopłytkowym – z własnej krwi pacjenta,
- artroskopia lecznicza – polegająca na wygładzeniu powierzchni chrząstki lub podcięciu tkanek miękkich,
- operacja chirurgiczna kolana – wymaga dużego cięcia z otwarciem stawu.
Po ich wykonaniu czas rehabilitacji ulega znacznemu wydłużeniu, dlatego lepiej zawczasu sumiennie stosować się do zaleceń lekarskich.